Zatrudnienie obcokrajowca spoza UE w Czechach

Rodzaje pozwoleń na pracę. Czynności po stronie pracownika. Czynności po stronie pracodawcy.

Wstęp.

Głównymi aktami normatywnymi regulującymi sprawę zatrudniania obcokrajowców na terenie Republiki Czeskiej są ustawa nr 435/2004 Dz.U., o zatrudnieniu i ustawa nr 326/1999 Dz.U., o pobycie obcokrajowców na terenie Republiki Czeskiej.
Zgodnie z wyżej wymienionymi ustawami za "obcokrajowca" należy uznać każdą osobę fizyczną, która nie jest obywatelem Republiki Czeskiej lub innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej. Z wyżej wymienionego wynika, że obywatel Rzeczypospolitej Polskiej w zasadzie korzysta z takich samych praw jak obywatel Republiki Czeskiej. W myśl wyżej wymienionych ustaw za "obcokrajowca" należy uznać obywateli spoza Unii Europejskiej jak choć obywateli Rosji, Ukrainy, Białorusi, Mołdawii czy innych republik byłego ZSRR z Azji Centralnej jak Kazachstan, Kirgistan,Uzbekistan, Tadżykistan i Turkmenistan.

Czeskie prawo uznaje trzy rodzaje pozwoleń na pracę dla obcokrajowców:

1. Pozwolenie na pracę wydane przez Wojewódzki Urząd Pracy - chodzi o sytuacje wyjątkowe wymienione w ustawie nr 435/2004 Dz.U., o zatrudnieniu. Zezwolenie takie może wydać Wojewódzki Urząd Pracy w przypadku prac sezonowych (np. zbieranie jabłek) na okres maksymalnie 6 miesięcy, jeżeli na takie miejsce pracy nie można znaleźć obywateli Republiki Czeskiej lub Unii Europejskiej. Obcokrajowiec, który uzyskał takie zezwolenie na pracę musi uzyskać jeszcze pozwolenie na pobyt na terytorium Republiki Czeskiej.

2. Niebieska karta - chodzi o pozwolenie na pobyt w Republice Czeskiej w celu wykonywania zawodu wymagającego wysokiej kwalifikacji. Niebieska karta ma charakter dualistyczny, tzn. zawiera w sobie pozwolenie na pobyt na terenie Republiki Czeskiej oraz pozwolenie na pracę. Za stanowisko pracy wymagające wysoką kwalifikacja uważane jest takie miejsce pracy, które wymaga zdobycia wykształcenia wyższego, gdzie okres kształcenia trwał przynajmniej trzy lata. Niebieska karta jest wydawana na konkretne miejsce pracy znajdujące się w tzw. centralnej ewidencji miejsc pracy, przeznaczonej dla posiadaczy niebieskiej karty. Niebieska karta jest wydawana na okres zawarcia umowy o pracę wydłużony o 3 miesiące, jednakże nie dłuższy niż dwa lata (po tym okresie może zostać wydłużona). Sprawy związane z niebieską kartą normuje przede wszystkim art. 42i ustawy nr 326/1999 Dz.U., o pobycie obcokrajowców na terenie Republiki Czeskiej.

3. Karta pracownicza - jest to zasadniczy rodzaj pozwolenia na pracę dla obcokrajowców. Zawiera w sobie pozwolenie na pobyt na terenie Republiki Czeskiej oraz pozwolenie na pracę (ma charakter dualistyczny). Karta pracownicza jest wydawana na konkretne miejsce pracy znajdujące się w tzw. centralnej ewidencji miejsc pracy dla posiadaczy karty pracowniczej. Karta pracownicza jest wydawana na okres zawarcia umowy o pracę jednakże maksymalnie na okres dwóch lat ( po tym okresie karta może zostać wydłużona). Obcokrajowiec musi jednak spełniać kwalifikacje zawodowe wymagane przez dane stanowisko pracy. Sprawy związane z kartą pracowniczą reguluje w szczególności art. 42 g ustawy nr 326/1999 Dz.U., o pobycie obcokrajowców na terenie Republiki Czeskiej.

Ze względu na to, że zasadnicze znaczenie w zatrudnianiu obcokrajowców ma tzw. karta pracownicza (zaměstnanecká karta) poniżej prezentujemy schemat jest uzyskania przez obcokrajowca w kilku punktach. Proces ten będzie wymagał zarówno jednak sam pracodawca będzie musiał wykonać pewne czynności. Sposób uzyskania karty pracowniczej należy rozdzielić na dwa niezależne etapy.

I etap to czynności, które musi wykonać pracodawca planujący zatrudnienie obcokrajowca spoza UE. Do tych czynności należą:

1.Zgłoszenie wolnego wakatu (wolnego miejsca pracy) do Wojewódzkiego Urzędu Pracy. W ogłoszeniu o pracę muszą zostać opisane podstawowe wymogi. Pracodawca musi w ogłoszeniu zamieścić informację, że jest skłonny zatrudnić obcokrajowca. Jeżeli przez okres 30 dni nie zgłosi się na dane miejsce pracy chętny spełniający wymogi, to Ministerstwo Pracy (zwierzchnik urzędów pracy) wpisze dane miejsce do tzw. centralnej ewidencji miejsc pracy przeznaczonej dla posiadaczy karty pracowniczej. Jeżeli pracodawcą jest agencja pracy, to ogłoszenie o pracę składa agencja, która musi przekazać urzędowi pracy umowę z firmą, do której pracownicy zostaną oddelegowani do pracy. Agencja pracy może zatrudniać obcokrajowców tylko na rodzaje pracy wymienione w załącznikach Rozporządzenia Rządu nr 64/2009 Dz.U. Jednym z załączników rozporządzenia są na przykład Producenci i przetwórcy artykułów żywnościowych.

2. Pracodawca zawiera z pracownikiem umowę o pracę lub umowę wstępną. W umowie o pracę musi być zapisane, że pracownik wyraża zgodę na oddelegowanie czyli wysłanie do innego pracodawcy do świadczenia pracy.

II etap to czynności, które musi wykonać pracownik by uzyskać kartę pracowniczą. Do tych czynności należą:

1. Wypełnienie i złożenie wniosku o kartę pracowniczą. Wniosek o wydanie karty pracowniczej składa pracownik w placówce dyplomatycznej Republiki Czeskiej na konkretne miejsce pracy z centralnej ewidencji miejsc pracy przeznaczonej dla posiadaczy karty pracowniczej. Wniosek o wydanie karty pracowniczej w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych Republiki Czeskiej może złożyć obcokrajowiec posiadający wizę uprawniającą do pobytu nad 90 dni.
Rozporządzenie Ministerstwa Spraw Wewnętrznych nr 429/2010 Dz. U. wymienia obywateli państw, które mogą składać wniosek w placówce dyplomatycznej znajdującej się poza krajem, którego jest się obywatelem. Niestety, rozporządzenie nie wymienia żadnego z państw byłego Związku Radzieckiego. Takie uprawnienie mają obywatele Stanów Zjednoczonych, Izraela, Albanii i większości państw Ameryki Łacińskiej.
Wniosek składa się na odpowiednim formularzu zamieszczonym w Internecie. Załącznikami do wniosku są:
- paszport, który jest ważny na okres wydania karty pracowniczej + 90 dni
- aktualna fotografia
- dokument o zapewnieniu zakwaterowania na okres pobytu na terenie Republiki Czeskiej
- umowa o pracę lub wstępną umowę z pracodawcą
- dokument poświadczający kwalifikacje zawodowe na dane miejsce pracy - zagraniczne dokumenty muszą być opatrzone apostillą lub superlegalizacją
Dalej wnioskodawca (pracownik) może zostać wezwany do przekazania:
- zaświadczenia lekarskiego, że nie jest poważnie chory
- dokument zaświadczający niekaralność z kraju, którego jest obywatelem.

2. Następnie czeska placówka dyplomatyczna jest uprawniona do przeprowadzenia z wnioskodawcą (pracownikiem) rozmowy, z której sporządza notatkę i przesyła ją Ministerstwu Spraw Wewnętrznych. Jeżeli zostały spełnione wszystkie przesłanki Ministerstwo Spraw Wewnętrznych wydaje obcokrajowcowi kartę pracowniczą. Przyjazd do Republiki Czeskiej - placówka dyplomatyczna informuje wnioskodawcę, że jego wniosek został pozytywnie rozpatrzony i wydaje wnioskodawcy wizę uprawniającą obcokrajowca do pobytu na terenie Republiki Czeskiej na okres 90 dni w celu odebrania karty pracowniczej. Po przyjeździe do Republiki Czeskiej obcokrajowiec w terminie do 3 dni musi stawić się w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych w celu odebrania karty pracowniczej oraz w celu odebrania danych biometrycznych. Następnie obcokrajowiec musi zgłosić pobyt na posterunku Policji ds. obcokrajowców. Po odebraniu karty pracowniczej, obcokrajowiec może rozpocząć pracę na terenie Czeskiej Republiki.